Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất trong cơ thể con người, cũng là cơ quan giải độc chủ chốt.
Gan có thể giúp cơ thể con người lưu trữ glycogen, khử oxy, thúc đẩy quá trình tổng hợp các protein tiết ra, sản xuất và dự trữ m.áu, thanh nhiệt giải độc.
Cơ quan duy nhất trong cơ thể không có dây thần kinh ngoại biên là gan. Không chỉ vậy, gan còn là cơ quan phải làm việc nhiều nhất, công việc phức tạp nhất và có khả năng bù trừ mạnh mẽ nhất.
Chính vì những đặc điểm trên của gan mà ở giai đoạn đầu của bệnh gan mãn tính, người bệnh thường không có bất kỳ biểu hiện bất thường nào. Đặc biệt ngay cả các bệnh lý nghiêm trọng về gan như xơ gan, ung thư gan thì khả năng phát hiện sớm đều cực kỳ thấp.
Tuy nhiên, khi bệnh gan tiếp tục tiến triển, người bệnh sẽ có các triệu chứng khác nhau. Chẳng hạn như 4 triệu chứng khi thức dậy vào buổi sáng sau đây có thể là lời cảnh báo từ gan:
Mệt mỏi sau khi thức dậy vào buổi sáng
Sau cả một đêm nghỉ ngơi và điều chỉnh, cơ thể sẽ trở lại trạng thái bình thường. Sau khi thức dậy bạn sẽ minh mẫn, tràn đầy năng lượng và sức sống.
Tuy nhiên, khi bệnh gan mãn tính xuất hiện, cảm giác căng tràn sức sống vào buổi sáng sẽ không còn. Theo các chuyên gia, vì bệnh gan có thể phá hủy chức năng của gan, từ đó ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa và hấp thu của cơ thể, dẫn đến suy dinh dưỡng, thậm chí là phát sinh hội chứng kém hấp thu.
Đồng thời, khả năng giải độc và chuyển hóa của gan cũng sẽ giảm sút, khiến cơ thể tích tụ một lượng lớn chất thải và chất độc hại, dẫn đến tình trạng mệt mỏi tăng dần, thậm chí sau vài ngày nghỉ ngơi tình trạng này cũng không được cải thiện.
C.hảy m.áu cam và c.hảy m.áu nướu răng
Gan là một bộ phận của hệ thống đông m.áu của cơ thể và chịu trách nhiệm sản xuất các yếu tố đông m.áu khác nhau.
Do đó, khi bệnh nhân bị xơ gan nặng, ung thư gan giai đoạn cuối và các vấn đề khác, họ thường bị rối loạn đông m.áu và có xu hướng c.hảy m.áu. Biểu hiện dễ nhận thấy nhất là c.hảy m.áu cam thường xuyên, c.hảy m.áu nướu răng khi đ.ánh răng vào buổi sáng, c.hảy m.áu trên các vết thương hở khó cầm.
Khi tình trạng rối loạn đông m.áu phát triển đến mức độ nghiêm trọng, người bệnh cũng sẽ gặp phải nhiều vấn đề như: bầm m.áu dưới da, ban xuất huyết, thiếu m.áu.
Hôi miệng bất thường
Trong hầu hết các trường hợp, hôi miệng có liên quan đến các bệnh lý răng miệng và bệnh đường tiêu hóa. Tuy nhiên, khi bệnh gan tiến triển đến mức độ nặng như bệnh nhân xơ gan mất bù, ung thư gan giai đoạn cuối thì trong miệng bệnh nhân có thể xuất hiện mùi hôi. Mùi này giống như hỗn hợp hoa quả thối và trứng thối.
Nguyên nhân là do chức năng gan bị tổn thương nghiêm trọng khiến trong cơ thể tích tụ một lượng lớn amoniac, dimethyl sulfide, methyl mercaptan, cuối cùng toát ra từ miệng gây mùi khó chịu.
Nước tiểu buổi sáng có màu vàng sậm
Trong nước tiểu có một lượng nhỏ urobilin nên nước tiểu của người bình thường thải ra có màu vàng nhạt. Tuy nhiên, nếu phát hiện nước tiểu có màu trà bất thường sau khi thức dậy vào buổi sáng thì rất có thể đây là dấu hiệu của rối loạn chuyển hóa bilirubin và tổn thương gan.
Do tế bào gan lúc bị tổn thương không thể hấp thụ, chuyển hóa và bài tiết bilirubin một cách bình thường nên một lượng lớn bilirubin sẽ thâm nhập vào nước tiểu qua quá trình lọc m.áu, từ đó làm thay đổi màu sắc của nước tiểu.
Hoa mào gà, vị thuốc trị nhiều chứng bệnh
Hoa mào gà là loài hoa quen thuôc đươc trông tại nhiêu gia đình dùng đê làm cảnh. Trong Đông y, Cây hoa mào gà sử dụng hạt, bông hay mầm non làm dược liệu, vị thuốc này có nhiều tác dụng quý như điều trị đi cầu ra m.áu, thổ huyết, khi hư, di tinh, c.hảy m.áu cam…
Mào gà đỏ có nguồn gốc ở vùng Đông Ấn, được nhập trồng làm cảnh và làm thuốc ở nhiều nơi. Người ta dùng cụm hoa, hạt và lá để làm thuốc với tên gọi là kê quan hoa (Flos Celociase Cristatae).
Hoa mào gà còn có tên gọi kê đầu, kê cốt tử hoa, mồng gà. Tên khoa học Celosia cristata L., thuộc họ rau dền (Amaranthaceae). Thân nhẵn, cao 30-70cm. Lá mọc lệch có cuống, lá có các màu đỏ sẫm, xanh, xanh vàng. Hoa mọc tập trung ở đỉnh như mào con gà. Cụm hoa được thu hái vào cuối hè đầu thu, khi hoa đang nở rộ, đem phơi khô, bảo quản nơi khô ráo để làm thuốc.
Hoa mào gà có chứa chất betamin, một chất có nitrogen chứa anthocyanin. Trong hạt có chất dầu béo.
Theo Đông y, kê quan hoa có vị ngọt, tính mát, tác dụng tiêu viêm , cầm m.áu. Sách Nam dược thần hiệu của Tuệ Tĩnh viết: “Kê quan hoa tính mát, khí thuần hòa, trị được chứng trường phong hạ huyết (đi cầu ra m.áu), chứng trĩ, mạch lương, lỵ và băng huyết”.
Ngày nay, người ta dùng hoa mào gà (cả hạt) sắc uống để cầm m.áu trong các trường hợp ra m.áu như: lỵ ra m.áu, trĩ ra m.áu, thổ huyết, băng huyết, rong kinh, tiểu ra m.áu. Ngày dùng 10-16g khô hoặc 30-45g tươi.
Nước sắc hoa mào gà được dùng để rửa mắt đỏ đau, giúp hạ sốt ở t.rẻ e.m. Dùng chữa kiết lỵ, xích bạch đới, viêm đường tiết niệu.
Người Ấn Độ dùng hạt mào gà trị ho, lỵ; đắp chữa mụn nhọt có mủ.
Một số bài thuốc dùng hoa mào gà đỏ:
– Chữa chứng thổ huyết: Hoa mào gà 30g, gạo nếp 50g. Ngâm hoa mào gà trong nước nửa ngày, sau đó đun sôi khoảng 20 phút rồi lọc lấy nước. Dùng nước này nấu với gạo nếp thành cháo loãng. Chia làm 2 phần ăn trong ngày với ít đường trong lúc đói bụng.
– Chữa chứng dạ dày, ruột hoặc tử cung bị xuất huyết: Hoa mào gà đỏ 10-16g khô (30-45g tươi), sấy giòn rồi tán thành bột. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 1-2g với nước cháo loãng.
– Chữa viêm â.m đ.ạo, khí hư bạch đới: Hoa mào gà tươi 500g, nước cốt củ sen 500ml. Hoa mào gà rửa sạch, cho vào nồi nấu với lượng nước thích hợp. sau 20 phút chắt lấy nước 1 lần rồi cho vào nồi hầm tiếp. Chắt đủ 3 lần nước thì gộp chung lại, nấu lửa nhỏ cho đến khi cô đặc. Đổ nước cốt củ sen vào, nấu cho tới khi thấy nước thuốc sền sệt thì bắc nồi xuống. Thêm 500g đường cát trắng vào trộn đều. Dàn mỏng trên đĩa lớn, phơi khô, tán bột, cho vào hũ sạch, đậy kín và dùng dần.
Ngày uống 3 lần, mỗi lần 10-12g với nước ấm vào lúc đói bụng.
– Chữa đại tiện ra m.áu: Hoa mào gà đỏ rửa sạch, sao cháy, tán thành bột mịn. Dùng uống mỗi ngày 2-3 lần, mỗi lần 6-9 g.
– Chữa ho ra m.áu: Hoa mào gà trắng đốt tồn tính, mỗi ngày uống với 15-20g với nước cơm, hoặc dùng 15g hoa mào gà sắc uống.
– Chữa bế kinh: Hoa mào gà tươi 24g, thịt heo nạc 100g. Hai thứ hầm chín mềm. Chia ăn 2 lần trong ngày.
– Chữa k.inh n.guyệt không đều: Hoa mào gà đỏ và trắng mỗi loại 10-12g. Nấu với 300 ml nước, sắc còn 100ml, chia 2 lần uống trong ngày.
– Chữa thai lậu (phụ nữ có thai không đau bụng, thỉnh thoảng ra m.áu): Hoa mào gà trắng sao cháy, long nhãn 10g. Nấu với 100ml nước và 100ml rượu trắng, sắc còn 100ml, chia 2 lần uống trong ngày.
– Chữa rong huyết, rong kinh, băng huyết: Hoa mào gà đỏ và trắc bá diệp, lượng bằng nhau. Hai thứ rửa sạch, phơi khô, sao tồn tính. Mỗi ngày uống 3 lần, mỗi lần 6g.
-Món ăn Hoa ngọc kê: Nguyên liệu: Hoa mào gà đỏ còn tươi 50-100g, một con gà mái.
Cách làm: Hoa rửa sạch. Gà làm sạch, nấu chín đến phân nửa, sau đó cho hoa mào gà vào nấu tiếp cho chín nhừ, nêm gia vị vừa ăn. Ăn vào lúc đói bụng. Đây là món có tác dụng bổ dưỡng, tăng lực và bổ khí huyết. Dùng cho trường hợp lao lực và mắc các chứng xuất huyết.
